Speerpunten BBF

Professionals in de bodem en ondergrond combineren het beschermen, beheren en benutten van de ondergrond met het werken aan het realiseren van bovengrondse functies. Daarmee dragen wij bij aan gebiedsontwikkeling. BodemBreed Forum sluit aan bij de maatschappelijke opgaven die voor ons liggen: energietransitie, klimaatadaptatie en circulaire economie en duurzaam bodembeheer. Kortom, we werken aan het beschermen en verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving. Daarbij ligt onze focus natuurlijk op wat de ondergrond hierin kan en moet bijdragen. Integrale opgaven pak je integraal aan. Het is niet voor niets dat we de Omgevingswet als een kans voor de ondergrond beschouwen. Nieuwe opgaven vragen om nieuwe oplossingen en methodieken, in ons traditionele werkveld van bodemonderzoek en –sanering blijven   innovaties nodig.

De energietransitie raakt burgers en bedrijven in hun dagelijks leven. Dat geldt in het bijzonder voor het versneld aardgasvrij maken van Nederland. Bij keuzes voor stadsverwarming, elektrisch, waterstof en/of geothermie zal duidelijk gemaakt moeten worden waaróm en wannéér wat gebeurt. Zeker is dat alle keuzes grootschalige ingrepen in de ondergrond vereisen. Of het nu gaat om energiewinning uit het bodemsysteem door middel van geothermie, koude- en warmte opslag of de aanleg van lokale energienetwerken met de bijbehorende kabels- en leidingen; Nederland staat voor een gigantische operationele uitdaging, ook op bodemgebied.

Zomers met langdurige droogte en hogere temperaturen, meer extreme neerslag, kortom klimaatverandering noopt ons tot het klimaatbestendig inrichten van onze leefomgeving. In het kader van klimaatverandering  denken we ook aan  grootschalige negatieve effecten voor de ondergrond zoals bodemdaling en verzilting van het grondwater. Beter en ander beheer van bodem en grondwater kan bijdragen aan klimaatadaptatie en oplossingen bieden voor het voorkomen van water over- en onderlast. Meer groen in de stad kan hitteoverlast in de steden voorkomen. Ook bij klimaatadaptatie zal een integrale aanpak centraal staan, maar dat bodem en grondwater hier een relevante rol in spelen wordt door iedereen erkend.

Zeer Zorgwekkende Stoffen ( ZZS) zijn stoffen die gevaarlijk zijn voor mens en milieu omdat ze bijvoorbeeld de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of zich in de voedselketen ophopen. Mensen en ecosystemen kunnen in contact komen met Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) via het milieu (lucht, water of bodem), voedsel, de werkplek, of via producten zoals huishoudchemicaliën.

In een circulaire economie staat het hergebruik van producten en grondstoffen centraal en worden afval en schadelijke emissies naar bodem, water en lucht zo veel mogelijk voorkómen (‘het sluiten van kringlopen’). Het (her)gebruik van bodem en grondwater speelt een belangrijke rol in de circulaire economie. Grond is een van de bulkgrondstoffen die in Nederland gebruikt worden. Hoe kan verontreinigde grond beter hergebruikt worden, kunnen we de bovengrond anders saneren zodat er minder grondverzet komt? Vragen genoeg, nu de antwoorden nog. Hetzelfde geldt  voor (schoon) grondwater, een steeds schaarser wordend goed, zeker bij lange droge zomers. Kunnen onttrekkingen voor meerdere doeleinden gebruikt worden? Hoe beschermen we het grondwater tegen diffuse verontreinigingen en opkomende  stoffen? Over mining van stortplaatsen wordt al lang  gesproken, maar wordt het niets eens tijd om dit tot uitvoering te brengen.

De Omgevingswet vraagt om het concreet formuleren van prioriteiten bij lagere overheden en om daarbij de samenhang met andere beleidsterreinen zichtbaar te maken. Doordat bodem en ondergrond raakvlakken hebben met veel verschillende ruimtelijke thema’s is  het vaak nodig expliciet aandacht te besteden aan de ondergrond. Bodem en grondwater in de Omgevingswet zijn onderwerpen waar we voorlopig nog lang niet over uitgesproken zijn. En ondertussen moeten we in ieder geval al vanuit de gedachte van de Omgevingswet volop integraal gaan werken.

Maatschappelijke opgaven, integraal werken, Omgevingswet, je zou het bijna vergeten maar uiteindelijk wordt de bodem nog volop onderzocht en gesaneerd. De aanleiding is misschien anders, maar de hoeveelheid werk wordt er zeker niet minder om. Wel zal er vanuit een veranderende vraag en dynamiek behoefte zijn aan innovaties op dit gebied. Door trendspotting en aandacht voor innovaties blijven we graag met zijn allen op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen van bodemonderzoek en bodemsanering.